Эстәлеккә күсергә

Эске тулайым продукт

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Номиналь ЭТП бер кешеғә (АҠШ долларҙа, 2008 йылға)
Паритет покупательной способности буйынса ЭТП һәр кешеғә, АҠШ долларҙа, 2008 йылда
* Максимум: Люксембург — 58 600 долл. США * Минимум: Восточный Тимор — 400 долл. США * Среднее по всему миру: 8800 долл. США

Эске тулайым продукт (ингл. gross domestic product, GDP) — макроиҡтисад күрһәткес, илдең йыл буйына етештергән тауарҙар һәм хеҙмәттәр хаҡын күрһәтә. 1934 йылда Саймон Кузнец тарафынан индерелә. Номиналь һәм ысын ЭТП (ингл. nominal and real GDP) була. Номиналь (абсолют) ЭТП һәҙерге һаҡта күрһәтелә. Ысын (инфляция менән) — үткән йыл (йәки башҡа нигеҙ йыл һаҡта) күрһәтелә. Номиналь ЭТП ысын ЭТП-ға бүлеү- ЭТПның дефляторы тип атала.

Төшөнсә

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Экономикс» дәреслеге (К. Р. Макконнелл һәм С. Л. Брю) нигеҙендә Эске тулайым продукт — йыл дауамында ил территорияһында етештерелгән әҙер тауар һәм хеҙмәттәрҙәң дөйөм баҙар хаҡы.[1] Эске тулайым продуктты бөтә тармаҡтарҙың (йәки институциональ секторҙарҙаң) тулайым өҫтәлмә хаҡы, рлюс продукттарға һалымдар (продукттарға субсидияларҙы иҫәпләп сығарғандар һуң аҙыҡ-түлеккә һалым) күләме булараҡ иҫәпләргә мөмкин.[2].

Иҫәпләү ысулдары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • килемдәр буйынса
  • сығымдар буйынса
  • өҫтәү һаҡы буйынса

килемдәр буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
ЭТП = милли килемдәр + амортизация + ситләтелгән һалымдар — субсидиялар — сит илдән таҙа фактор килемдәр (йәки + гастарбайтерҙар таҙа фактор килемдәр, ҡайҙа:
милли килемдәр = эш хаҡы + аренда хаҡы + процент түләүҙәр + корпорация килемдәре.

сығымдар буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
, ҡайҙа
ЭТП = һуңғы ҡулланыу + капитал йыйыу (фирмаға инвестициялар; станоктар, йыһаҙ алыу)) + дәүләт сығымдары + таҙа экспорт (Экспорт — Импорт).


өҫтәү хаҡы буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
ЭТП = өҫтәү хаҡы буйынса ҡушылдығы.
фирманың өҫтәү һаҡы = фирманың килеме — тауарҙы сығарыу хаҡы.

'[3].


ЭТП буынса алдынғы илдәр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Халыҡ-ара валюта фонды исемлеге (2010) Донъя банкы исемлеге (2010) АҠШтың Үҙәк шәйлек идаралығы (2009)
Урын ИЛ ЭТП
(ППС буйынса)
млн. $
— Ер шары 74,384,980
— Европа Берләшмәһе 15,203,145
1 АҠШ 14,526,550
2 Ҡытай 10,119,896
3 Япония 4,323,504
4 Индия 4,000,002
5 Германия 2,944,352
6 Рәсәй 2,230,954
7 Бөйөк Британия 2,181,456
8 Бразилия 2,178,529
9 Франция 2,134,941
10 Италия 1,778,832
11 Мексика 1,564,872
12 Көньяҡ Корея 1,466,125
13 Испания 1,372,720
14 Канада 1,334,143
15 Индонезия 1,032,952
16 Төркиә 968,604
17 Иран 888,355
18 Австралия 883,807
19 Тайвань 824,671
20 Польша 723,032

Сығанаҡ:

Урын Ил ЭТП
(ППС)
млн. $
— Ер шары 76,287,673
— Европа Берләшмәһе -
1 АҠШ 14,582,400
2 Ҡытай 10,084,764
3 Япония 4,332,537
4 Индия 4,198,609
5 Германия 3,071,282
6 Рәсәй 2,812,383
7 Бөйөк Британия 2,231,150
8 Франция 2,194,118
9 Бразилия 2,169,180
10 Италия 1,908,569
11 Мексика 1,652,168
12 Испания 1,477,840
13 Көньяҡ Корея 1,417,549
14 Канада 1,327,345
15 Төркиә 1,115,994
16 Индонезия 1,029,789
17 Австралия 865,043
18 Иран 838,695
19 Польша 754,097
20 Нидерланды 705,601

Сығанаҡ

Урын ил ЭТП
(ППС)
млн. $		 Үсеш
— Ер шары - — - ▼ 3,0 %
— Европа Берләшмәһе 14 820 000 ▼ 4,1 %
1 АҠШ 14 660 000 ▼ 2,6 %
2 Ҡытай 10 090 000 ▲ 9,2 %
3 Япония 4 310 000 ▼ 6,3 %
4 Индия 4 060 000 ▲ 6,8 %
5 Германия 2 940 000 ▼ 4,7 %
6 Рәсәй 2 223 000 ▼ 7,8 %
7 Бөйөк Британия 2 173 000 ▼ 4,9 %
8 Бразилия 2 172 000 ▼ 0,6 %
9 Франция 2 145 000 ▼ 2,5 %
10 Италия 1 774 000 ▼ 5,2 %
11 Мексика 1 482 000 ▼ 6,1 %
12 Көньяҡ Корея 1 459 000 ▲ 0,2 %
13 Испания 1 359 000 ▼ 3,7 %
14 Канада 1 330 000 ▼ 2,5 %
15 Индонезия 1 030 200 ▲ 4,6 %
16 Төркиә 960 500 ▲ 4,7 %
17 Австралия 882 400 ▼ 1,3 %
18 Тайвань 821 800 ▼ 1,9 %
19 Иран 818 700 ▲ 0,1 %
20 Польша 721 300 ▲ 1,7 %

Сығанаҡ

Рәсәйҙең ЭТПһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2010 йылда Рәсәйҙең ЭТПһы хәҙерге хаҡта 45 166,0 млрд һум булды[5].

РФ ЭТП үҙгәреүе(2008 йылдағы хаҡта)[6]

Рәсәйҙең ЭТП үҙгәреше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Номиналь ЭТП 1 428,5 2007,8 2 342,5 2 629,6 4 823,2 7 305,6 8 943,6 10 830,5 13 243,2 17 048,1 21 609,8 26 917,2 33 247,5 41 428,6 38 808,7 45 166,0
Ысын ЭТП
1995 йыл хаҡта 1 428,5 1 377,1 1 396,4 1 322,3 1 407,0 1 547,7 1 626,6 1 703,1 1 827,4 1 959,0 2 084,3 2 238,6 2 419,9
2000 йыл хаҡта 6 748,2 6 505,2 6 596,3 6 246,7 6 646,5 7 305,6 7 677,6 8 041,8 8 632,7 9 249,4 9 846,3 10 574,9 11 431,4
2007 йыл хаҡта 19 473,7 18 772,7 19 035,5 18 026,6 19 180,3 21 098,3 22 174,4 23 216,6 24 911,4 26 705,0 28 414,1 30 516,7 32 988,6
Динамика изменения реального ВВП
үткән йыл алдынан  — 96,4 % 101,4 % 94,7 % 106,4 % 110,0 % 105,1 % 104,7 % 107,3 % 107,2 % 106,4 % 107,7 % 108,1 % 105.6 %
1995 йыла 100,0 % 96,4 % 97,7 % 92,6 % 98,5 % 108,3 % 113,9 % 119,2 % 127,9 % 137,1 % 145,9 % 156,7 % 169,4 %
2000 йылға 92,3 % 89,0 % 90,2 % 85,4 % 90,9 % 100,0 % 105,1 % 110,0 % 118,1 % 126,6 % 134,7 % 144,6 % 156,4 %
2007йылға 59,0 % 56,9 % 57,7 % 54,6 % 58,1 % 64,0 % 67,2 % 70,4 % 75,5 % 81,0 % 86,1 % 92,5 % 100,0 %
Индекс-дефлятор
үткән йылға  — 145,8 % 115,1 % 118,5 % 172,4 % 137,7 % 116,5 % 115,7 % 114,0 % 120,1 % 119,2 % 115,8 % 113,5 %
1995 йылға 100,0 % 145,8 % 167,8 % 198,9 % 342,8 % 472,0 % 549,8 % 635,9 % 724,7 % 870,3 % 1037,5 % 1200,9 % 1363,2 %
2000 йылға 21,2 % 30,9 % 35,5 % 42,1 % 72,6 % 100,0 % 116,4 % 134,6 % 153,4 % 184,2 % 219,6 % 254,2 % 288,6 %
2007 йылға 7,3 % 10,7 % 12,3 % 14,6 % 25,1 % 34,6 % 40,3 % 46,6 % 53,2 % 63,8 % 76,1 % 88,1 % 100,0 %
Инфляция в 2007 году [**]
йыл буйынса  — 1263,2 % 835,0 % 712,6 % 585,5 % 297,7 % 188,8 % 147,9 % 114,4 % 88,1 % 56,6 % 31,4 % 13,5 %
Файл:Real gdp rus.PNG
РФ ЭТП үҙгәреү графигы

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Макконнелл К. Р., Брю С.Л. Экономикс: принципы, проблемы и политика. — М.: Республика, 1992. — Т. 2. — С. 384. — 400 с. — ISBN 5-250-01486-0.
  2. ↑ КРАТКИЕ МЕТОДОЛОГИЧЕСКИЕ ПОЯСНЕНИЯ. www.cisstat.com. Дата обращения: 10 ғинуар 2019. Архивировано 28 июнь 2018 года.
  3. ↑ Матвеева Т. Ю., «Введение в макроэкономику», Издательский дом ГУ-ВШЭ, 2008
  4. ↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/rawdata_2001.text 2010 йыл 26 апрель архивланған.
  5. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/vvp/tab1.xls Росстат: Годовые данные. В текущих ценах (1995—2010 гг.)
  6. ↑ ВВП. Годовые данные. В постоянных ценах 2008 г. (1995—2012 гг.)

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Эске_тулайым_продукт&oldid=1242864» битенән алынған